dinsdag 6 augustus 2013

Krankzinnig mechanisme

Rotor RS4X

Een maandje geleden heb ik via Ligfiets.net een Rotor RS4X crankset kunnen kopen.
Ik hield al langere tijd het internet in de gaten maar ze worden maar zelden aangeboden en nieuw zijn zijn ze niet meer te verkrijgen.
Met de RS4X crankset is mijn oude witte Quest opeens een exclusieve velomobiel geworden... 



Rotor RSX4 crankset op mijn werkbank
(gemonteerd in brackethuis)

De RS4X crankset bevat een ingenieus excenter mechanisme waarmee het dode punt van de trappers wordt overgeslagen: wanneer het ene been gestrekt staat (onderste pedaal het verst mogelijk verwijderd) staat het bovenste pedaal al een paar graden verder gedraaid en kan hierop effectief kracht worden uitgeoefend. Het bijzondere is dat de ene crank de andere telkens weer inhaalt waardoor telkens het bovenste pedaal een 6 graden voorloopt. Vooral bij optrekken en hellingen oprijden levert dit winst op. Volgens de Spaanse fabrikant 18%. Bovendien is het beter voor de knieën.

Detail van het excentermechanisme

Nog een detailopname


Proefopstelling voor het filmpje. Duidelijk is te zien dat

de beide cranks verdraaid staan ten opzichte van elkaar.

De oorspronkelijke nieuwprijs was een 800 euro. Deze prijs, tezamen met het relatief hoge gewicht is wellicht de oorzaak geweest dat dit mechaniek nooit een succes is geworden: alleen wie een heel dure fiets heeft is bereid om zoveel te betalen voor een trapas maar dan wil je weer niet dat extra gewicht op je dure lichte fiets. Gebruikerservaringen zijn er dan ook bijna niet en een proefritje met een fiets met deze crankset zal ook moeilijk te regelen zijn.
Een bekend goedkoper alternatief zijn de ovale tandwielen. 
Het extra gewicht van de RS4X is echter op een velomobiel minder van betekenis terwijl de vermogenswinst juist weer goed gebruikt kan worden bij optrekken en klimmen.
Afijn, als techniekliefhebber was ik al sinds ik weet dat dit bestaat 'hebberig' en ik heb ook meteen gereageerd op de advertentie.






Montage

Afgelopen zaterdag heb ik de crankset gemonteerd in een nieuw brackethuis en in de fiets geplaatst. Het monteren van deze crankset is wat ingewikkelder dan een gewone crankset omdat het uiteraard ook moet worden afgesteld. Met de handleiding erbij (en goed gereedschap ;-) was het goed te doen en het past zonder problemen in de Quest. Alleen ben ik nu wel 9 versnellingen kwijt: mijn Rotor setje kwam maar met twee bladen. Als ik ooit een ritje naar een bergachtig gebied plan moet ik er eerst een kleiner blad bij monteren.

Montage, alles volgens het boekje

Oud, Shimano...

...nieuw, Rotor
















En, werkt het?


Ja!
De vermogenswinst door een effectievere trapbeweging is erg goed merkbaar. Na de eerste paar omwentelingen van de pedalen was ik al gewend aan de beweging. Eigenlijk voelt het een beetje als een e-bike: je voelt extra vermogen en vraagt je af waar het vandaan komt. Optrekken gaat merkbaar sneller en klimmen gaat harder. De snelheid tijdens de klim de brug op (Dordrecht - Zwijndrecht) is omhooggegaan van een 27 naar 31 kilometer per uur en zo ook op andere delen van de route.
Optrekken bij verkeerslichten en versnellen gaat makkelijker en vlotter. Tot een 40-45km/uur merk ik voordeel, daarna maakt het geen verschil meer en zou je kunnen zeggen dat het extra gewicht gaat tegenwerken. Geen probleem, 55-60 km/uur haal ik nog steeds wel...
De werking van de crankset is in 5 standen te regelen. Nu heb ik gekozen voor de standaard, stand 3. Na een tijdje wil ik wel eens stand 4 of 5 gaan proberen.

De RSX4 crankset in de Quest. Duidelijk is te zien dat
het linker pedaal voorloopt op het rechter pedaal.


















Jammer...

...Dat je de crankset niet ziet zitten op een velomobiel want het is een prachtig stukje werktuigbouwkunde. De Rohloff naaf en deze crankset zijn toch wel de mooiste stukjes fietstechniek.
...Dat ze zo duur zijn. Ik zou nooit achthonderd euro durven uit te geven voor een trapas, maar het is het zeker waard.

...Dat ze niet meer gemaakt worden, wellicht heeft de fabrikant de velomobiel niche niet weten te vinden...

12 opmerkingen:

  1. interessant. Toen ik in het middelbaar zat legde mijn leerkracht sterkteleer/mechanica al uit over zulke systemen. Ook dat onze benen en armen de neiging hebben om in een ovaal te draaien en niet in een cirkel, en dat een ovale beweging beter zou zijn voor de prestaties. Hij had het over uitschuifbare pedaalarmen en dergelijke. Inderdaad jammer dat dit systeem niet meer toepassingen heeft gekregen in de fietswereld.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. I also have a rs4x rotor crank in my carbon quest. I installed mine in early march this year. I took the crank off my velokraft nocom and installed it in the quest. My rotor crank is a triple with a 32/42/58 ring setup. Just wait till you get a few months on the new crank and you will be shocked at the speed and wattage improvement. I just did a 102 mile race with an average speed of 28.48 mph. I did the 102 miles on a course with 3 large climbs and pulled a 3 hour 36 minute 9 second time for that distance. It is good to hear that finally someone else with a velo had the same idea I had.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Chris,
      Thank you for your comment.
      Nice to hear you've good experiences with this system.
      Probably we're the only two velomobilists with this cranksystem? Which setting point are you using?

      Verwijderen
    2. Hello doo you want too sel THE crank i am looking fore al long time my email are mila@indy@hotmail.com

      Verwijderen
  3. Hallo Willem,
    Aardig stukje techniek, ben verbaasd, maar deze site lijkt ze nog steeds aan te bieden in Engeland.
    http://www.bikeradar.com/gear/category/components/chainset/product/review-rotor-bike-rsx4-9482#review_body
    Wel duur, maar als ik het zo lees, maar iets duurder dan een racekap, met meer snelheidswinst.
    Heb je hier ook naar gekeken, naar de site in Engeland.?

    Gr. Peter de Rond.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Peter,
      Bijkomend voordeel is dat het beter is voor je knieën.
      Vwb. de snelheidswinst: de crankset helpt vooral bij optrekken en klimmen en zorgt dus voor een hogere gemiddelde snelheid. De racekap levert bij hogere snelheden het meeste winst. De crankset en de kap vullen elkaar dus goed aan.
      Nu dus op zoek naar een kap...

      Verwijderen
  4. Gebruikt je met deze crankset wel traditionele ronde tandwielen?

    Groet,

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dirk,
      Ja, de tandwielen zijn gewoon rond.
      Ik weet niet of de ovale tandwielen er op zouden kunnen. Als deze het effect nog verder zouden verbeteren zou de fabrikant het systeem wellicht zelf wel zo op de markt hebben gebracht.

      Verwijderen
  5. Er zijn al veel van deze constructies langsgekomen in de geschiedenis van de fiets.
    Wellicht kan een vermogensmeting hier duidelijkheid bieden.
    Een vuistregel is :Hoe gecompliceerder de techniek, hoe slechter het rendement.
    Zie de eenvoud van de baanfiets !

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bram,
      Ook deze vuistregel zal een kern van waarheid bevatten maar is toch wat een te grote simplificatie.
      Volgens deze regel zou een velomobiel dus ook erg beroerd moeten presteren...
      Vwb de baanwielfiets, deze hoeft maar één keer op snelheid te komen en wordt daarbij bovendien geholpen door een gangmaker, ook geen simpele techniek wel beschouwd.
      Inderdaad vergt dit krankstel door de wrijving van de bewegende delen ook weer vermogen en voegt het extra gewicht toe maar dit wordt gecompenseerd door de effectievere trapbeweging. Per tijdseenheid lever je hetzelfde vermogen maar er is geen onderbreking in de overdracht door het dode punt.

      Verwijderen
  6. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. ik ga een fiets kopen met zo'n crankstel ,ik ben benieuwd of ik er een trapsensor met magneetschijf tussen kan monteren om er een E-bike van te make.
    zo niet dan is het crankstel te koop,hgr Bert

    BeantwoordenVerwijderen